Вештачката интелигенција (AI) сега се користи и во уметноста, но дали машината може да биде креативна? Ова прашање предизвикува дебати меѓу уметници, технолози и филозофи, откривајќи ги сложените односи меѓу технологијата и човечката оригиналност.
Креативни алатки: Револуција во уметничкото создавање
AI алатките како DALL-E и MidJourney не само што ги имитираат човечките стилови, туку создаваат дела кои предизвикуваат восхит. На пример, DALL-E може да генерира слики од едноставни текстови описи како “мечка што слика на платно во стил на Ван Гог”, отворајќи ги вратите кон бескрајни креативни можности. Овие алатки се користат и во филмската индустрија за дизајн на концепти и визуелни ефекти, како што покажаа студијата на Weta Digital.
Но, иновациите не се ограничени на визуелната уметност. Платформи како Amper Music и AIVA користат AI за компонирање музика, додека ChatGPT пишува поезија и раскази. На пример, романот “1 the Road”, создаден од AI, беше објавен во 2022 година, покажувајќи дека машините можат да ги имитираат и книжевните стилови.
Креативност или имитација? Дебата за оригиналноста
Сепак, прашањето е дали AI е навистина креативна или само ги комбинира постоечките податоци. Како што вели Margaret Boden, експерт за креативност: “AI може да генерира нови идеи, но таа нема свесност или намера.” Студиите покажуваат дека AI делата често се мешавина од стилови присутни во нејзиниот тренинг сет, што ги прави технички импресивни, но филозофски спорни.
Од друга страна, некои уметници сметаат дека AI е алатка, а не конкурент. На пример, уметникот Refik Anadol користи AI за да создава интерактивни инсталации кои ги претопуваат податоците во визуелни доживувања. Како што тој вели: “AI е мојот соработник, не мојот замена.”
Контроверзии: Авторски права и етика
Употребата на AI во уметноста предизвика и правни дебати. Кому припаѓа авторското право на дело создадено од AI? Дали тренинг податоците на AI треба да вклучуваат дела на живи уметници без нивна согласност? На пример, платформата Stability AI беше тужена од уметници кои тврдеа дека нивните дела се користени без дозвола.
Овие прашања ја истакнуваат потребата од јасни етички стандарди. Како што вели Andrés Guadamuz, експерт за интелектуална сопственост: “AI ја предизвикува нашата дефиниција за авторство и креативност.”
Иднина: Соработка или конкуренција?
Иднината на AI во уметноста е неизвесна, но едно е сигурно: таа ќе продолжи да ги менува начините на кои создаваме и доживуваме уметност. Технологии како Neuralink истражуваат како да поврзат човечки мозок со AI, што може да доведе до уметност генерирана директно од мислите.
Сепак, клучното прашање останува: Дали AI ќе ја зголеми човечката креативност или ќе ја намали нејзината вредност? Како што вели уметникот David Hockney: “Технологијата е само четка. Уметноста секогаш ќе биде човечка.”
